سرطان تیروئید سرطانی است که از بافت غده تیروئید ایجاد می شود به صورتی که سلول ها به طور غیر طبیعی رشد می کنند و پتانسیل گسترش به سایر قسمت های بدن را دارا می باشند.
تیروئید غده ای پروانه ای شکل است که در قاعده گردن قرار دارد. تیروئید هورمون هایی تولید می کند که ضربان قلب، فشار خون، دمای بدن و وزن را تنظیم می کند.
این بیماری ممکن است در ابتدا هیچ علامتی ایجاد نکند. اما همانطور که رشد می کند، می تواند علائم و نشانه هایی مانند تورم در گردن، تغییرات صدا و مشکل در بلع را ایجاد کند.
علائم
بیشتر سرطان های تیروئید در اوایل بیماری هیچ علامتی ایجاد نمی کنند. اما بعد از مدتی ممکن است علائم زیر ایجاد شوند :
* توده روی گردن
* تغییراتی در صدای ، مانند گرفتگی صدا
* مشکل در بلع
* تورم غدد لنفاوی
* درد در گردن و گلو
علت سرطان تیروئید
تصور میشود که سرطان‌های تیروئید به تعدادی از عوامل زمینه‌ساز محیطی و ژنتیکی مربوط می‌شوند، اما عدم قطعیت قابل توجهی در مورد علل آنها وجود دارد.
- قرار گرفتن در معرض سطوح بالای تابش. درمان های پرتودرمانی سر و گردن خطر ابتلا به سرطان تیروئید را افزایش می دهد.
- علل ژنتیکی
- جنسیت : سرطان تیروئید در زنان بیشتر از مردان رخ می دهد. نظر بر این است که احتمالا با هورمون استروژن مرتبط باشد.
انواع سرطان تیروئید
انواع مختلفی از سرطان تیروئید وجود دارد. اکثر انواع به کندی رشد می کنند، اگرچه برخی از انواع می توانند بسیار تهاجمی باشند. اکثر سرطان های تیروئید قابل درمان هستند.
چهار نوع اصلی سرطان تیروئید عبارتند از:
سرطان تیروئید پاپیلاری
شایع ترین نوع سرطان تیروئید است. این می تواند در هر سنی اتفاق بیفتد، اما اغلب افراد 30 تا 50 ساله را تحت تاثیر قرار می دهد. بیشتر سرطان های تیروئید پاپیلاری کوچک هستند و به خوبی به درمان پاسخ می دهند، حتی اگر سلول های سرطانی به غدد لنفاوی گردن گسترش یابند. بخش کوچکی از سرطان های تیروئید پاپیلاری تهاجمی هستند و ممکن است رشد کنند تا ساختارهای گردن را درگیر کنند یا به سایر نواحی بدن گسترش یابند.
سرطان تیروئید فولیکولی
نوع نادر از سرطان تیروئید است که از سلول هایی شروع می شود که هورمون های تیروئید را تولید و ذخیره می کنند. سلول های سرطانی تیروئید فولیکولی اغلب به غدد لنفاوی گردن گسترش نمی یابند اما تهاجم به ریه و استخوان شایع است .
- سرطان تیروئید مدولاری
نوع نادر سرطان تیروئید است که در سلول های تیروئید به نام سلول های C شروع می شود که هورمون کلسی تونین را تولید می کنند. افزایش سطح کلسی تونین در خون می تواند نشان دهنده سرطان مدولاری تیروئید در مراحل اولیه باشد. برخی از سرطان های مدولاری تیروئید ممکن است ژنتیکی باشند - سرطان تیروئید آناپلاستیک
نوع نادر سرطان تیروئید که به سرعت رشد می کند و درمان آن دشوار است. با این حال، درمان ها می توانند به کند کردن پیشرفت بیماری کمک کنند. معمولاً در افراد بالای 60 سال رخ می دهد. می تواند علائم و نشانه های شدیدی مانند تورم گردن را ایجاد کند که خیلی سریع بدتر می شود و ممکن است منجر به مشکل در تنفس و بلع شود.
عود سرطان تیروتید پس از درمان
علیرغم درمان موفقیت آمیز ، حتی اگر تیروئید برداشته شده باشد امکان عود وجود دارد ، این حالت در صورتی اتفاق می افتد که سلول های سرطانی قبل از برداشتن تیروئید فراتر از تیروئید گسترش یافته باشند .
شایع ترین انواع سرطان تیروئید مانند سرطان تیروئید پاپیلاری و سرطان تیروئید فولیکولی، احتمال عود ندارند.
عود سرطان تیروئید پیش آگهی خوبی دارد. اغلب قابل درمان است و اکثر افراد درمان موفقی خواهند داشت.
سرطان تیروئید ممکن است در موارد و مناطق زیر عود کند:
- غدد لنفاوی در گردن
- باقی ماندن تکه های کوچکی از بافت تیروئید در حین جراحی
- سایر نواحی بدن مانند ریه ها و استخوان ها
تشخیص سرطان تیروئید
- معاینه گردن و غده تیروئید توسط پزشک
- آزمایش خون
- تست کلسیتونین
به عنوان آزمون غربالگری برای افراد با سابقه خانوادگی کانسر مدولار به کار می رود .
کلسیتونین در تثبیت کلسیم خون نقش دارد و از طریق مهار بازجذب استخوانی و افزایش دفع کلیوی کلسیم موجب کاهش سطح سرمی آن می گردد . - تست کلسیم
برای بررسی عملکرد پاراتیروئید و متابولیسم کلسیم ، بررسی هایپرپاراتیروئیدی و بدخیمی های گوناگون کاربرد دارد - تست CEA
جهت تعیین وسعت بیماری و پیش آگهی کاربرد دارد . - تست تیروگلوبولین
این هورمون تنها توسط سلول های تیروئید تولید می گردد، در نتیجه نشانه خوبی برای وجود یا فقدان سلول های تیروئید به ویژه پس از جراحی سرطان تیروئید است . - TSH/T3/T4
- بیوپسی سوزنی ظریف (FNAB )
به منظور به دست آوردن نمونه بافتی جهت رد سرطان یا کیست می باشد. - اسکن تیروئید
برای مشاهده تیروئید در موارد مشکوک کاربرد دارد - سونوگرافی
برای ایجاد تصاویری از غدد لنفاوی گردن برای جستجوی علائم سرطان
درمان سرطان تیروئید
اکثر افراد مبتلا به سرطان تیروئید که نیاز به درمان دارند، برای برداشتن بخش یا تمام تیروئید تحت عمل جراحی قرار می گیرند. عمل های مورد استفاده برای درمان سرطان تیروئید عبارتند از:
برداشتن تمام یا بیشتر تیروئید (تیروئیدکتومی)
عمل برداشتن غده تیروئید ممکن است شامل برداشتن تمام بافت تیروئید (تیروئیدکتومی کامل) یا بیشتر بافت تیروئید (تیروئیدکتومی تقریباً کل) باشد. جراح اغلب لبه های کوچکی از بافت تیروئید را در اطراف غدد پاراتیروئید باقی می گذارد تا خطر آسیب به غدد پاراتیروئید را کاهش دهد که به تنظیم سطح کلسیم در خون کمک می کند.
برداشتن بخشی از تیروئید (لوبکتومی تیروئید)
در طول لوبکتومی تیروئید، نیمی از تیروئید برداشته می شود. اگر سرطان تیروئید با رشد آهسته در یک قسمت تیروئید یا عدم وجود گره مشکوک در سایر نواحی تیروئید وجود داشته باشد ، ممکن است لوبکتومی توصیه شود.
برداشتن غدد لنفاوی گردن (تحلیل گره لنفاوی)
سرطان تیروئید اغلب به غدد لنفاوی مجاور گردن گسترش می یابد. معاینه اولتراسوند گردن قبل از جراحی ممکن است نشانه هایی از گسترش سلول های سرطانی به غدد لنفاوی را نشان دهد. در این صورت، جراح ممکن است برخی از غدد لنفاوی گردن را خارج کند.
هورمون درمانی تیروئید
درمانی برای جایگزینی هورمون های تولید شده در تیروئید است. داروهای هورمون درمانی تیروئید معمولاً به شکل قرص مصرف می شوند.
سرکوب رشد سلول های سرطانی تیروئید
دوزهای بالاتر هورمون درمانی تیروئید می تواند تولید (TSH) را از غده هیپوفیز سرکوب کند.
ید رادیواکتیو
از نوعی ید استفاده میشود که رادیواکتیو است تا سلول‌های تیروئید و سلول‌های سرطانی تیروئید را که ممکن است پس از جراحی باقی بمانند، از بین ببرد. اغلب برای درمان سرطان های متمایز تیروئید که خطر انتشار به سایر قسمت های بدن را دارند، استفاده می شود.
درمان دارویی هدفمند
درمان‌های دارویی هدفمند بر روی مواد شیمیایی خاص موجود در سلول‌های سرطانی که با مسدود کردن این مواد شیمیایی، درمان‌های دارویی هدفمند می‌توانند باعث مرگ سلول‌های سرطانی شوند. برخی از این درمان ها به شکل قرص و برخی از طریق رگ انجام می شوند.
پرتو درمانی
پرتوهای پرانرژی مانند اشعه ایکس و پروتون ها را به نقاط دقیق بدن جهت کشتن سلول های سرطانی هدف قرار می دهد. پرتودرمانی می تواند به کنترل درد ناشی از سرطان که به استخوان ها گسترش می یابد کمک کند.
شیمی درمانی
شیمی درمانی یک درمان دارویی است که از مواد شیمیایی برای از بین بردن سلول های سرطانی استفاده می کند. داروهای شیمی درمانی مختلفی وجود دارد که می توانند به تنهایی یا ترکیبی استفاده شوند. برخی به شکل قرص هستند، اما بیشتر آنها از طریق رگ تزریق می شوند. شیمی درمانی ممکن است به کنترل سرطان های تیروئید با رشد سریع، مانند سرطان تیروئید آناپلاستیک کمک کند. در شرایط خاص، شیمی درمانی ممکن است برای انواع دیگر سرطان تیروئید استفاده شود. گاهی اوقات شیمی درمانی با پرتودرمانی ترکیب می شود.
عوارض بعد از جراحی سرطان تیروئید :
جراحی تیروئید خطر خونریزی و عفونت را به همراه دارد. همچنین آسیب به غدد پاراتیروئید می تواند در طول جراحی رخ دهد که می تواند منجر به کاهش سطح کلسیم در بدن شما شود.
همچنین این خطر وجود دارد که اعصاب متصل به تارهای صوتی پس از جراحی آنطور که انتظار می رود کار نکنند، که می تواند باعث گرفتگی صدا و تغییرات درصدا شود.
منابع :
1- Myo clinic
2- “Thyroid Cancer Treatment”. National Cancer Institute. 27 April 2017. Archived from the original on 15 July 2017. Retrieved 18 July 2017.
3- Carling T, Udelsman R (2014). “Thyroid cancer”. Annual Review of Medicine. 65: 125–137. doi:10.1146/annurev-med-061512-105739. PMID 24274180.
4- Shin A, et al. (2022). “Body Mass Index and Thyroid Cancer Risk: A Pooled Analysis of Half a Million Men and Women in the Asia Cohort Consortium”. Thyroid.
5- “Cancer of the Thyroid – Cancer Stat Facts”. seer.cancer.gov. Archived from the original on 15 July 2017. Retrieved 18 July 2017.
6- Theo; et al. (October 2016). “Global, regional, and national incidence, prevalence, and years lived with disability for 310 diseases and injuries, 1990-2015: a systematic analysis for the Global Burden of Disease Study 2015”. Lancet. 388 (10053):
7- کتاب جامع تست های آزمایشگاهی پاگانا
