سرولوژی
سرولوژی (Serology) زیر شاخه ای از علوم زیستی است که به بررسی سرم خون و نیز سایر مایعات بدن می پردازد. در واقع سیستم ایمنی بدن در مواجهه با عوامل بیگانه (میکروبی و غیرمیکروبی) به روش های مختلفی از بدن حمایت می کند.
یکی از اجزای مهم سیستم ایمنی، لنفوسیت‌های B می باشند که به محض برخورد با عامل بیگانه شروع به ترشح یک مولکول پروتئینی به نام آنتی بادی (Antibody) می نمایند که به موازات برخورد با عامل محرک تولید، به آن عامل متصل می شود.تست های آزمایشگاهی قادر هستند با تکنیک های متعددی مولکول های آنتی بادی را در مایعات بیولوژیک بدن شناسایی و به صورت غیر مستقیم، وجود عامل تحریک کننده تولید آن را داخل بدن بیمار اثبات یا رد کنند.
بهترین وسیله تشخیص یک بیماری عفونی جدا کردن میکروب ازنمونه بیمار و مشخص کردن آن است. ولی در اغلب موارد این امر به دلایل مختلف با مشکل مواجه خواهد شد که بهترین کار در این موارد جستجوی آنتی بادی اختصاصی ضد میکروب در نمونه بیمار است
آزمایش سرولوژی برای چیست؟
آزمایش سرولوژی وجود آنتی بادی یا سطح آنتی بادی های خاص در خون را بررسی می کند.
آنتی بادی ها پروتئین هایی هستند که سیستم ایمنی بدن شما برای مبارزه با مواد خارجی می سازد. این مواد اغلب پاتوژن ها (میکروب های بیماری زا) مانند ویروس ها و باکتری ها هستند.
اهمیت آزمایش سرولوژی
تست های سرولوژیک چیست؟
آزمایشهای سرولوژیک آزمایشهای خونی هستند که به دنبال آنتی‌بادی در خون شما هستند. آنها می توانند تعدادی از تکنیک های آزمایشگاهی را شامل شوند. انواع مختلفی از تست های سرولوژیک برای تشخیص بیماری های مختلف استفاده می شود.
تست های سرولوژیک یک ویژگی مشترک دارند. همه آنها بر روی پروتئین های ساخته شده توسط سیستم ایمنی بدن تمرکز می کنند. این سیستم حیاتی بدن با از بین بردن مهاجمان خارجی که می توانند شما را بیمار کنند، به حفظ سلامت شما کمک می کند. فرآیند انجام آزمایش صرف نظر از اینکه آزمایشگاه از چه تکنیکی در طول آزمایش سرولوژیک استفاده می کند، یکسان است.
چرا به آزمایش سرولوژیک نیاز دارم؟
دانستن کمی در مورد سیستم ایمنی بدن و چرایی بیمار شدن ما برای درک تست های سرولوژیک و چرایی مفید بودن آنها مفید است.
آنتی ژن ها موادی هستند که پاسخ سیستم ایمنی را تحریک می کنند. آنها معمولا برای دیدن با چشم غیر مسلح خیلی کوچک هستند. آنها می توانند از طریق دهان، از طریق پوست شکسته یا از طریق مجاری بینی وارد بدن انسان شوند. آنتی ژن هایی که معمولاً افراد را تحت تأثیر قرار می دهند شامل موارد زیر است:
- باکتری ها
- قارچ
- ویروس ها
- انگل ها
سیستم ایمنی با تولید آنتی بادی در برابر آنتی ژن ها دفاع می کند. این آنتی بادی ها ذراتی هستند که به آنتی ژن ها می چسبند و آنها را غیرفعال می کنند. هنگامی که پزشک خون شما را آزمایش می کند، می تواند نوع آنتی بادی ها و آنتی ژن هایی را که در نمونه خون شما وجود دارد شناسایی کند و نوع عفونت شما را شناسایی کند.
گاهی اوقات بدن بافت سالم خود را با مهاجمان خارجی اشتباه می گیرد و آنتی بادی های غیر ضروری تولید می کند. این به عنوان یک اختلال خود ایمنی شناخته می شود. آزمایش سرولوژیک می تواند این آنتی بادی ها را شناسایی کند و به پزشک کمک کند تا یک اختلال خود ایمنی را تشخیص دهد.
در طول آزمایش سرولوژی چه اتفاقی می افتد؟
نمونه خون تمام چیزی است که آزمایشگاه برای انجام آزمایشات سرولوژیک به آن نیاز دارد.
آزمایش در مطب پزشک شما انجام می شود. پزشک شما یک سوزن را وارد رگ شما می کند و خون را برای نمونه گیری می گیرد. در صورت انجام آزمایشات سرولوژیک روی کودک خردسال، پزشک ممکن است به سادگی پوست را با لانست سوراخ کند.
روش تست سریع است. سطح درد برای اکثر افراد شدید نیست. ممکن است خونریزی و عفونت بیش از حد رخ دهد، اما خطر هر یک از این موارد کم است.
انواع تست های سرولوژیک چیست؟
آنتی بادی ها متنوع هستند. بنابراین، آزمایش های مختلفی برای تشخیص وجود انواع مختلف آنتی بادی وجود دارد. این شامل:
- سنجش آگلوتیناسیون نشان می‌دهد که آیا آنتی‌بادی‌هایی که در معرض آنتی‌ژن‌های خاص قرار می‌گیرند باعث تجمع ذرات می‌شوند یا خیر.
- آزمایش بارش نشان می دهد که آیا آنتی ژن ها با اندازه گیری وجود آنتی بادی در مایعات بدن مشابه هستند یا خیر.
- تست وسترن بلات وجود آنتی بادی های ضد میکروبی در خون شما را با واکنش آنها با آنتی ژن های هدف شناسایی می کند.
نتایج آزمایش های سرولوژی چه معنی ای می دهد؟
نتایج تست نرمال
بدن شما در پاسخ به آنتی ژن ها آنتی بادی تولید می کند. اگر آزمایش نشان داد هیچ آنتی بادی وجود ندارد، نشان می دهد که شما عفونت ندارید. نتایجی که نشان می دهد هیچ آنتی بادی در نمونه خون وجود ندارد طبیعی است.
نتایج آزمایش غیر طبیعی
آنتی بادی‌های موجود در نمونه خون اغلب به این معنی است که سیستم ایمنی بدن شما به یک آنتی‌ژن از مواجهه فعلی یا گذشته با یک بیماری یا پروتئین خارجی پاسخ داده‌اید.
آزمایش همچنین ممکن است به پزشک شما کمک کند تا با یافتن اینکه آیا آنتی بادی‌ها علیه پروتئین‌ها یا آنتی‌ژن‌های طبیعی یا غیر خارجی در خون وجود دارد یا خیر، یک اختلال خود ایمنی را تشخیص دهد.
وجود انواع خاصی از آنتی بادی ها همچنین می تواند به این معنی باشد که شما نسبت به یک یا چند آنتی ژن مصون هستید. این بدان معنی است که قرار گرفتن در معرض آنتی ژن یا آنتی ژن در آینده منجر به بیماری نمی شود.
آزمایش سرولوژیک می تواند چندین بیماری را تشخیص دهد، از جمله:
بعد از آزمایش سرولوژی چه اتفاقی می افتد؟
مراقبت و درمان ارائه شده پس از آزمایش سرولوژیک می تواند متفاوت باشد. اغلب به این بستگی دارد که آیا آنتی بادی پیدا شده است یا خیر. همچنین ممکن است به ماهیت پاسخ ایمنی و شدت آن بستگی داشته باشد.
یک آنتی بیوتیک یا نوع دیگری از دارو ممکن است به بدن شما در مبارزه با عفونت کمک کند. حتی اگر نتایج شما نرمال بود، اگر پزشک هنوز فکر می‌کند ممکن است عفونت داشته باشید، ممکن است آزمایش اضافی را تجویز کند.
باکتری، ویروس، انگل یا قارچ در بدن شما به مرور زمان تکثیر می شود. در پاسخ، سیستم ایمنی بدن شما آنتی بادی های بیشتری تولید می کند. با بدتر شدن عفونت، تشخیص آنتی‌بادی‌ها آسان‌تر می‌شود.
نتایج آزمایش ممکن است وجود آنتی بادی های مربوط به شرایط مزمن، مانند اختلالات خود ایمنی را نیز نشان دهد.
پزشک نتایج آزمایش و مراحل بعدی شما را توضیح خواهد داد.
