پاپ اسمیر: راهنمای جامع و کامل آزمایش تشخیصی برای سلامت زنان

مقدمه: چرا آزمایش پاپ اسمیر مهم است؟

آزمایش پاپ اسمیر (Pap Smear) یکی از اساسی‌ترین و رایج‌ترین روش‌های پیشگیری و تشخیص زودهنگام سرطان دهانه رحم است. این آزمایش به شناسایی تغییرات غیرطبیعی سلولی در دهانه رحم و همچنین عفونت‌های ویروسی نظیر HPV کمک می‌کند.

اهمیت پاپ اسمیر به حدی است که بسیاری از زنان با انجام منظم آن توانسته‌اند از بروز سرطان دهانه رحم پیشگیری کنند یا بیماری را در مراحل اولیه شناسایی و درمان کنند. در این مقاله، تمامی جنبه‌های مربوط به آزمایش پاپ اسمیر، از نحوه انجام تا تفسیر نتایج و اهمیت آن، به‌صورت کامل بررسی می‌شود.

پاپ اسمیر چیست؟

پاپ اسمیر، آزمایشی ساده، سریع و غیرتهاجمی است که برای بررسی سلول‌های دهانه رحم انجام می‌شود. این آزمایش می‌تواند تغییرات سلولی پیش‌سرطانی یا سرطانی و همچنین عفونت‌های ویروسی یا باکتریایی را شناسایی کند.

تاریخچه پاپ اسمیر

این آزمایش توسط پزشک یونانی، دکتر جورج پاپانیکولائو در دهه ۱۹۴۰ معرفی شد. او با ابداع این روش توانست یکی از مؤثرترین ابزارهای پیشگیری از سرطان را به دنیا معرفی کند.

چه کسانی باید آزمایش پاپ اسمیر انجام دهند؟

تمام زنانی که فعالیت جنسی دارند یا بالای ۲۱ سال هستند، باید این آزمایش را به‌صورت منظم انجام دهند. با این حال، برخی از افراد ممکن است نیاز به آزمایش‌های مکرر داشته باشند:

زنانی که سابقه عفونت‌های ویروسی دارند.
افرادی که سیستم ایمنی ضعیفی دارند (مانند مبتلایان به HIV).
زنانی که سیگار مصرف می‌کنند.
کسانی که سابقه خانوادگی سرطان دهانه رحم دارند.

مزایای انجام آزمایش پاپ اسمیر چیست؟

پیشگیری از سرطان دهانه رحم: شناسایی زودهنگام تغییرات سلولی غیرطبیعی قبل از تبدیل شدن به سرطان.
تشخیص زودهنگام عفونت‌ها و التهابات: شناسایی عفونت‌های ویروسی مانند HPV یا عفونت‌های باکتریایی.
کاهش هزینه‌های درمان: تشخیص بیماری‌ها در مراحل اولیه، هزینه‌های درمان را کاهش می‌دهد.
حفظ سلامت عمومی: شناسایی مشکلات دیگر دهانه رحم که ممکن است بر باروری یا سلامت کلی تأثیر بگذارند.

چگونه برای آزمایش پاپ اسمیر آماده شویم؟

آمادگی‌های قبل از آزمایش

برای به دست آوردن نتایج دقیق، رعایت موارد زیر ضروری است:

پرهیز از رابطه جنسی: حداقل ۴۸ ساعت قبل از آزمایش، رابطه جنسی نداشته باشید.
عدم استفاده از محصولات واژینال: از دوش واژینال، اسپری‌های خوشبوکننده یا کرم‌های واژینال استفاده نکنید.
انتخاب زمان مناسب: بهترین زمان برای انجام آزمایش، روزهای غیر از دوران قاعدگی است.
اطلاع به پزشک درباره داروها: اگر داروی خاصی مصرف می‌کنید، پزشک را مطلع کنید.

آزمایش پاپ اسمیر چگونه انجام می‌شود؟

مراحل انجام آزمایش

آماده‌سازی بیمار: بیمار روی تخت معاینه قرار می‌گیرد و پزشک از اسپکولوم (ابزاری برای باز کردن دهانه واژن) استفاده می‌کند.
جمع‌آوری نمونه: پزشک با یک برس کوچک یا اسپاتولا، نمونه‌ای از سلول‌های دهانه رحم جمع‌آوری می‌کند.
ارسال نمونه به آزمایشگاه: نمونه برای بررسی تغییرات سلولی و عفونت‌ها به آزمایشگاه ارسال می‌شود.

مدت زمان آزمایش

فرآیند جمع‌آوری نمونه معمولاً ۵ تا ۱۰ دقیقه طول می‌کشد و ناراحتی خفیفی ممکن است احساس شود.

آیا آزمایش پاپ اسمیر دردناک است؟

این آزمایش معمولاً دردناک نیست، اما برخی زنان ممکن است احساس فشار یا ناراحتی خفیفی داشته باشند که به‌سرعت برطرف می‌شود.

نتایج آزمایش پاپ اسمیر چگونه تفسیر می‌شود؟

۱. نتیجه طبیعی (Negative):

سلول‌های دهانه رحم طبیعی هستند و نیاز به اقدام خاصی نیست. این نتیجه نشان‌دهنده سلامت دهانه رحم است.

۲. نتیجه غیرطبیعی (Positive):

سلول‌های غیرطبیعی مشاهده شده‌اند. این به معنای وجود سرطان نیست، بلکه نشان‌دهنده نیاز به بررسی‌های بیشتر است.

سطوح نتایج غیرطبیعی:

ASCUS: تغییرات خفیف که ممکن است ناشی از عفونت یا التهاب باشد.
LSIL و HSIL: تغییرات سلولی با احتمال بالا برای پیش‌سرطانی بودن.
کارسینوم: وجود سلول‌های سرطانی.

تأثیر HPV بر نتایج آزمایش پاپ اسمیر

ویروس پاپیلومای انسانی (HPV) یکی از شایع‌ترین دلایل نتایج غیرطبیعی در آزمایش پاپ اسمیر است. این ویروس می‌تواند باعث تغییرات سلولی شود که در صورت عدم درمان ممکن است به سرطان دهانه رحم منجر شود.

تفاوت آزمایش پاپ اسمیر و HPV:

پاپ اسمیر: بررسی تغییرات سلولی.
HPV: شناسایی وجود ویروس پاپیلومای انسانی.

عوامل مؤثر بر نتایج آزمایش پاپ اسمیر

زمان انجام آزمایش: انجام آزمایش در دوران قاعدگی می‌تواند نتایج را تحت تأثیر قرار دهد.
وجود عفونت‌های واژینال: عفونت‌های فعال ممکن است نتایج را تغییر دهند.
مصرف داروها: برخی داروها بر سلول‌های دهانه رحم تأثیر می‌گذارند.

چه زمانی باید پاپ اسمیر انجام دهم؟

توصیه های مربوط به دفعات پاپ اسمیر به عوامل مختلفی بستگی دارد.

این شامل:

سن
تاریخچه پزشکی
قرار گرفتن در معرض دی اتیل استیل بسترول (DES) در دوران بارداری
وضعیت HIV
آیا فرد دارای سیستم ایمنی ضعیف است یا خیر، مثلاً به دلیل HIV

کارگروه خدمات پیشگیرانه ایالات متحده توصیه می کند که:

زنان 21 تا 29 ساله باید هر 3 سال یکبار آزمایش پاپ اسمیر بدهند.
زنان 30 تا 65 ساله باید هر 3 سال یک بار تست پاپ اسمیر یا هر 5 سال یک بار تست HPV یا هر 5 سال یک بار آزمایش پاپ و HPV انجام دهند.
پس از سن 65 سالگی، اکثر زنان نیازی به آزمایش پاپ اسمیر یا HPV ندارند. با این حال، عوامل خطر هر فرد متفاوت است.

کسانی که در گذشته نتایج آزمایش غیرطبیعی داشتند و کسانی که از نظر جنسی با بیش از یک شریک فعال هستند ممکن است نیاز به آزمایش های مکرر داشته باشند.

پس از هیسترکتومی کامل، که برداشتن رحم و دهانه رحم با جراحی است، دیگر نیازی به انجام پاپ اسمیر نخواهد بود.

هر فردی که به دلیل داشتن سلول های سرطانی یا پیش سرطانی هیسترکتومی انجام می دهد باید آزمایشات منظم را ادامه دهد.

هر فردی نیازهای متفاوتی دارد، بنابراین مهم است که افراد در مورد عوامل خطر ابتلا به سرطان دهانه رحم و نیاز به غربالگری با پزشک خود صحبت کنند.

نتایج پاپ اسمیر

نتایج آزمایش معمولاً 1 تا 3 هفته طول می کشد تا عود کند. اکثر نتایج آزمایش منفی هستند، اما گاهی اوقات می توانند مثبت باشند. نتیجه مثبت تایید نمی کند که فرد مبتلا به سرطان است، اما نشان می دهد که تحقیقات بیشتری لازم است.
طبیعی:در اکثر تست های پاپ اسمیر، نتیجه طبیعی است و هیچ سلول غیرطبیعی را نشان نمی دهد.

غیر واضح:گاهی اوقات نتیجه مبهم است. پزشک ممکن است از فرد بخواهد که آزمایشات بیشتری برای نظارت بر هرگونه تغییر انجام دهد. این آزمایشات اضافی احتمالاً بلافاصله پس از اولین آزمایش یا حدود 6 ماه بعد انجام می شود.
غیرطبیعی:گاهی اوقات نتیجه “غیر طبیعی” است. پزشک ممکن است آزمایشات بیشتری را بلافاصله یا بعد از 6 ماه بسته به میزان تغییرات سلولی توصیه کند.

ناهنجاری های رایج سلولی عبارتند از:

سلول های سنگفرشی آتیپیک با اهمیت نامشخص (ASCUS): این سلول های غیر طبیعی خفیف هستند که معیارهای سلول های پیش سرطانی را برآورده نمی کنند. اگر HPV وجود داشته باشد، پزشک ممکن است آزمایشات بیشتری را توصیه کند.

ضایعه داخل اپیتلیال سنگفرشی: این ضایعات نشان دهنده تغییرات سلولی پیش سرطانی احتمالی است که احتمالاً نیاز به آزمایش بیشتر دارد.

پزشک معمولاً پیگیری کولپوسکوپی، با یا بدون بیوپسی را توصیه می کند.

در طول کولپوسکوپی، پزشک از کولپوسکوپ برای بزرگنمایی نمای دهانه رحم، فرج و واژن برای معاینه استفاده می کند. آنها ممکن است نمونه بیوپسی را برای ارزیابی در آزمایشگاه بگیرند.

آنها به دو دسته تقسیم می شوند:

درجه پایین: یک ضایعه با درجه پایین خطر کمی برای پیشرفت به سرطان در آینده نزدیک دارد.
درجه بالا: یک ضایعه با درجه بالا خطر بالایی دارد که زودتر به سرطان تبدیل شود.
سلول های غده ای آتیپیک: این تشخیص نشان دهنده سلول های غیر طبیعی در اندوسرویکس است. این موارد نیاز به آزمایش بیشتری دارند.
سرطان سلول سنگفرشی یا آدنوکارسینوم: این تشخیص احتمال سرطان را نشان می دهد و به نوع سلولی که غیر معمول است بستگی دارد. آزمایش بیشتر مورد نیاز است.

نتیجه غیر طبیعی به چه معناست؟

می توان تغییرات سلولی را به صورت زیر طبقه بندی کرد:

ضایعه با درجه پایین: خطر پیشرفت فوری ضایعه درجه پایین به سرطان حداقل است.

ضایعه با درجه بالا: یک ضایعه با درجه بالا احتمال سرطانی شدن زودهنگام بالایی دارد.

سلول‌های غده‌ای آتیپیک: سلول‌های غیرطبیعی در اندوسرویکس وجود دارند که نیاز به آزمایش بیشتری دارند.

سرطان سلول سنگفرشی یا آدنوکارسینوم: بسته به نوع سلولی که غیر معمول است، احتمال سرطان وجود دارد. آزمایش بیشتر لازم است.

حقایق سرطان دهانه رحم

در سال 2019، ACS تخمین می‌زند که حدود 13170 مورد تشخیص جدید سرطان تهاجمی دهانه رحم در ایالات متحده و تقریباً 4250 مورد مرگ وجود خواهد داشت.

غربالگری و سایر انواع پیشگیری می تواند این خطر را به طور چشمگیری کاهش دهد.

اغلب تا مراحل بعدی، زمانی که ممکن است خونریزی یا ترشح از واژن وجود داشته باشد، هیچ علامتی وجود ندارد. به همین دلیل شرکت در غربالگری مهم است.

عوامل خطر ابتلا به سرطان دهانه رحم عبارتند از منبع مورد اعتماد:

نداشتن واکسن HPV
عدم حضور در اکران های معمول
داشتن عفونت HPV
سیگار کشیدن
داشتن رابطه جنسی بدون استفاده از کاندوم
داشتن چندین شریک جنسی
داشتن عفونت کلامیدیا
داشتن سیستم ایمنی ضعیف، به عنوان مثال، به دلیل HIV
عدم گنجاندن میوه و سبزیجات کافی در رژیم غذایی
اضافه وزن داشتن
استفاده از قرص های ضد بارداری برای مدت طولانی
استفاده از دستگاه داخل رحمی (IUD) برای کنترل بارداری
داشتن چندین بارداری کامل
مصرف داروی هورمونی DES یا داشتن مادری که از آن استفاده کرده است

همچنین پزشکان دوش را توصیه نمی کنند، زیرا این امر می تواند احتمال قرار گرفتن واژن در معرض عفونت باکتریایی را افزایش دهد.

ویروس پاپیلومای انسانی چیست؟

HPV ویروسی است که در برخی موارد می تواند منجر به سرطان دهانه رحم شود. بیش از 150 نوع منبع مطمئن HPV وجود دارد. برخی از انواع، به عنوان مثال، نوع 16 و 19، می تواند منجر به سرطان دهانه رحم شود.

انواع دیگر می توانند منجر به عوارض مختلفی مانند زگیل های غیر سرطانی یا پاپیلوم شوند.

HPV می تواند در طول رابطه جنسی واژینال، مقعدی یا دهانی در صورت تماس پوست به پوست از فردی به فرد دیگر منتقل شود.

هیچ درمانی وجود ندارد، اما عفونت اغلب به مرور زمان برطرف می شود. با این حال، اگر HPV به یک عفونت طولانی مدت تبدیل شود، خطر ابتلا به سرطان افزایش می یابد.

درمان برای زگیل های مرتبط با HPV و تغییرات سلولی در دسترس است.

واکسیناسیون برای محافظت در برابر عفونت HPV در دسترس است. تا همین اواخر، مراکز کنترل و پیشگیری از بیماری ها (CDC) توصیه می کرد که زنان جوان تا سن 26 سال و مردان جوان تا 21 سال این واکسن را تزریق کنند.

با این حال، در سال 2018، سازمان غذا و داروی آمریکا (FDA) فرمی از واکسن به نام Gardasil 9 را برای مردان و زنان 27 تا 45 ساله توصیه کرد که در برابر HPV محافظت می کند.

چشم انداز

سرطان دهانه رحم نوعی سرطان است که در دهانه رحم ایجاد می شود. قبل از تبدیل شدن به سرطان، سلول‌های دهانه رحم دچار تغییرات غیرطبیعی می‌شوند که آزمایش پاپ می‌تواند آن را تشخیص دهد.

با تشخیص زودهنگام و درمان مناسب، شانس زنده ماندن از سرطان دهانه رحم خوب است.

اگر پزشک سرطان دهانه رحم را در مراحل اولیه تشخیص دهد، احتمال زنده ماندن فرد حداقل 5 سال دیگر 93 درصد است. با این حال، اگر تشخیص زمانی رخ دهد که سرطان دهانه رحم در آخرین مرحله است، احتمال بقا به 15 درصد کاهش می یابد.

منبع معتبر دفتر سلامت زنان خاطرنشان می کند که سرطان دهانه رحم “ساده ترین سرطان زنان برای پیشگیری” است، تا زمانی که فرد در جلسات غربالگری شرکت کند و واکسن HPV انجام دهد.