آزمایش ANA (آنتی‌بادی ضد هسته) یکی از آزمایش‌های حیاتی و دقیق در زمینه تشخیص بیماری‌های خودایمنی است. این آزمایش برای شناسایی آنتی‌بادی‌هایی طراحی شده که سیستم ایمنی به اشتباه علیه سلول‌های بدن تولید می‌کند. آزمایش ANA می‌تواند به تشخیص بیماری‌هایی همچون لوپوس اریتماتوز سیستمیک (SLE)، سندرم شوگرن، آرتریت روماتوئید و سایر بیماری‌های خودایمنی کمک کند.
آزمایش ANA چیست؟
ANA مخفف عبارت “Anti-Nuclear Antibody” است. این آنتی‌بادی‌ها در خون برخی افراد مبتلا به بیماری‌های خودایمنی یافت می‌شوند و به پروتئین‌های هسته‌ای سلول‌ها حمله می‌کنند. وجود این آنتی‌بادی‌ها معمولاً نشان‌دهنده یک اختلال خودایمنی است، اما حضور آن‌ها به تنهایی نمی‌تواند یک بیماری را تأیید کند. پزشکان اغلب از آزمایش ANA به‌عنوان بخشی از فرآیند تشخیص بیماری‌های خودایمنی استفاده می‌کنند.
چرا آزمایش ANA انجام می‌شود؟
آزمایش ANA به‌طور معمول برای بیمارانی تجویز می‌شود که علائم بیماری‌های خودایمنی را نشان می‌دهند. این علائم می‌توانند شامل موارد زیر باشند:
- درد مفاصل
- خستگی مداوم
- تب‌های بی‌دلیل
- بثورات پوستی (به‌ویژه در صورت)
- خشکی چشم و دهان
چگونه آزمایش ANA انجام می‌شود؟
برای انجام این آزمایش، نمونه خون از ورید بازو گرفته می‌شود. این نمونه به آزمایشگاه ارسال شده و با استفاده از روش‌های پیشرفته‌ای مانند ایمونوفلورسانس غیرمستقیم (IFA) یا روش ELISA بررسی می‌شود. نتایج به صورت “مثبت” یا “منفی” گزارش می‌شوند، که نشان‌دهنده وجود یا عدم وجود آنتی‌بادی ضد هسته است.
نتایج آزمایش ANA چه معنایی دارند؟
- نتیجه منفی: عدم وجود آنتی‌بادی ضد هسته و احتمال پایین بیماری خودایمنی.
- نتیجه مثبت: ممکن است نشان‌دهنده یک بیماری خودایمنی باشد، اما برای تشخیص دقیق، پزشک باید سایر آزمایش‌ها و علائم را نیز در نظر بگیرد.
آزمایش ANA در چه شرایطی تجویز می‌شود؟
این آزمایش معمولاً برای افرادی که در خطر ابتلا به بیماری‌های خودایمنی هستند یا علائم مشابه دارند تجویز می‌شود. برخی از بیماری‌هایی که با آزمایش ANA شناسایی می‌شوند شامل موارد زیر هستند:
- لوپوس اریتماتوز سیستمیک (SLE): ANA در بیش از ۹۵٪ موارد لوپوس مثبت است.
- سندرم شوگرن: در این بیماری خشکی چشم و دهان با نتیجه مثبت ANA همراه است.
- اسکلرودرمی: ANA می‌تواند در بیماران مبتلا به این بیماری نیز مثبت باشد.
- پلی‌میوزیت و درماتومیوزیت: این بیماری‌ها نیز ممکن است ANA مثبت داشته باشند.
آیا آزمایش ANA به‌تنهایی کافی است؟
آزمایش ANA به‌تنهایی نمی‌تواند تشخیص قطعی بیماری‌های خودایمنی را فراهم کند. پزشک ممکن است برای تأیید تشخیص، آزمایش‌های مکملی مانند anti-dsDNA، anti-Smith (Sm)، و anti-Ro/SSA تجویز کند.
چگونه برای آزمایش ANA آماده شویم؟
برای انجام آزمایش ANA نیاز به آمادگی خاصی نیست. با این حال، بهتر است پزشک را از مصرف هرگونه دارو یا مکملی که ممکن است بر نتایج آزمایش تأثیر بگذارد، آگاه کنید.
